Soepel door de sluis
Varen door sluizen kan soms uitdagend zijn, maar met de juiste voorbereiding en een paar handige tips kun je de ervaring zonder stress doorkomen. In deze blog deelt Jaap Blok van Zeilschool Zuiderzee enkele nuttige adviezen die je kunnen helpen om soepel door sluizen te navigeren.
Is de sluis een gekkenhuis?
Nee, dat niet. Maar we weten allemaal dat er soms gekke dingen kunnen gebeuren. Laat me je een tipje van de sluier oplichten met mijn allereerste ervaring bij de Lorentzsluizen in Kornwerderzand, zo'n 25 jaar geleden.
Het was een prachtige zomerdag en we waren onderweg van Stavoren naar Harlingen. Bij het afmeren in de sluiskolk had ik echter volledig over het hoofd gezien dat ons bootje, dat van zoet naar zout water voer, een eigenzinnige neiging had om haar boeg voorbij te draaien. Terwijl mijn zeilmaatje keurig de voortros om een bolder had gelegd en deze stevig vasthield, had ik helaas de bolder gemist en viel mijn achtertros in het water. Mijn zeilmaatje dacht vol zelfvertrouwen: 'vast is vast'.
Terwijl ik angstvallig de steeds groter wordende afstand tot de kade in de gaten hield, probeerde ik wanhopig de lijn alsnog om de bolder te werpen. Helaas zonder succes. Voor ik het wist, lag de spiegel van onze boot aan de kant van de Waddenzee, terwijl de boeg naar het IJsselmeer wees. Had ons bootje geen interesse in het zoute water? We deden ons best om de boot te draaien door te duwen en te trekken, maar destijds waren we nog onbewust onbekwaam en slaagden we er niet in.
"Leg de boot maar vast en vaar de boot maar achteruit de sluis uit, jongemannen. Dit duurt me iets te lang!" schalde de stem door de megafoon. Tja, er zat niets anders op dan te wachten totdat de sluiswachter nog meer zout water de sluis in liet en we achteruit de sluis moesten varen. Gelukkig werd er destijds nog niet zoveel gefilmd op het water, anders had onze onhandige manoeuvre perfect kunnen dienen als 'hoe-heurt-het-niet-sessie'. Het was voor mij het moment om bescheiden te erkennen dat ik meer moest leren over het varen door sluizen.
Het was een prachtige zomerdag en we waren onderweg van Stavoren naar Harlingen. Bij het afmeren in de sluiskolk had ik echter volledig over het hoofd gezien dat ons bootje, dat van zoet naar zout water voer, een eigenzinnige neiging had om haar boeg voorbij te draaien. Terwijl mijn zeilmaatje keurig de voortros om een bolder had gelegd en deze stevig vasthield, had ik helaas de bolder gemist en viel mijn achtertros in het water. Mijn zeilmaatje dacht vol zelfvertrouwen: 'vast is vast'.
Terwijl ik angstvallig de steeds groter wordende afstand tot de kade in de gaten hield, probeerde ik wanhopig de lijn alsnog om de bolder te werpen. Helaas zonder succes. Voor ik het wist, lag de spiegel van onze boot aan de kant van de Waddenzee, terwijl de boeg naar het IJsselmeer wees. Had ons bootje geen interesse in het zoute water? We deden ons best om de boot te draaien door te duwen en te trekken, maar destijds waren we nog onbewust onbekwaam en slaagden we er niet in.
"Leg de boot maar vast en vaar de boot maar achteruit de sluis uit, jongemannen. Dit duurt me iets te lang!" schalde de stem door de megafoon. Tja, er zat niets anders op dan te wachten totdat de sluiswachter nog meer zout water de sluis in liet en we achteruit de sluis moesten varen. Gelukkig werd er destijds nog niet zoveel gefilmd op het water, anders had onze onhandige manoeuvre perfect kunnen dienen als 'hoe-heurt-het-niet-sessie'. Het was voor mij het moment om bescheiden te erkennen dat ik meer moest leren over het varen door sluizen.
Tip 1: Voorbereiding
Een goede voorbereiding is essentieel. Raadpleeg de almanak 2 voor informatie over de sluiskolk die je moet passeren, de aanwezigheid van een wachtsteiger en de openingstijden. Controleer ook op welk kanaal je de marifoon moet uitluisteren of welke frequentie je moet gebruiken om contact op te nemen met de sluiswachter. Met behulp van een kaart en een betrouwbare weersverwachting kun je vaak al bepalen wat hogerwal en lagerwal is in de sluis, zodat je je voorkeurszijde kunt bepalen. Zorg ook voor een goede communicatie en taakverdeling met je bemanning, zodat iedereen weet wat er van hen wordt verwacht.
Tip 2: Lijnen en bootbescherming
Bereid je boot aan beide zijden voor, ongeacht je voorkeurszijde. Hang stootwillen op en leg je lijnen alvast klaar. Het kan gebeuren dat je voorkeurskant vol ligt of dat de sluiswachter je aanwijzingen geeft om aan de andere zijde te liggen. In dat geval hoef je alleen de belangrijkste lijn gereed te maken en eventueel de positie van de fender aan te passen.
Tip 3: Vaaretiquette
Toon goede vaaretiquette in en rondom de sluis. Sluit netjes aan in de wachtrij en zorg ervoor dat je andere boten niet hindert. Laat ruimte voor boten die mogelijk achter je willen wachten. Als je boot een betrouwbaar startende motor heeft, zet deze dan uit tijdens het wachten voor de sluis of tijdens het schutten. Bij het uitvaren van een sluis is het gebruikelijk dat boten achter je wachten tot jij vertrekt. Communiceer indien nodig met andere schippers om te bepalen wie als eerste vertrekt. Een vriendelijk praatje kan ook de sfeer verbeteren en is leuk, dit is tijdens het zeilen niet altijd mogelijk.
Tip 4: Hogerwal of lagerwal, stuurboord of bakboord
Denk goed na over welke zijde van de sluis je verkiest. Dit hangt af van de wind en het gedrag van je boot. Bij boten met sterke wielwerking kies je vaak de kant waar de spiegel naartoe draait tijdens het afremmen. Als de wielwerking minder significant is, kies dan meestal voor lagerwal, waar je toch naartoe wordt getrokken en waar je met behulp van een achterspring gemakkelijk kunt wegvaren.
Denk goed na over welke zijde van de sluis je verkiest.
Dit hangt af van de wind en het gedrag van je boot.
Tip 5: Leg de boot stil voordat je met lijnen gooit
Als roerganger is het jouw taak om de boot rustig naar de kade te manoeuvreren en deze daar stil te leggen. Dit geeft je de tijd om de juiste lijn om de bolder te werpen, nog beter te leggen, en de boot vast te leggen. Zorg ervoor dat je boot stil ligt waar je wilt, maar houd voldoende snelheid om wendbaar te blijven terwijl je de sluis invaart. Bij hogerwal kun je pas koppelvaren als de lijn strak vast ligt en er geen vingers in de buurt zijn!!
De laatste tip: Boek gewoon eens een dagje motormanoeuvreren bij Zeilschool Zuiderzee.
Er valt altijd meer te leren. Als je de kans hebt, overweeg dan eens een dagje motormanoeuvreren bij Zeilschool Zuiderzee. Op je eigen schip of op onze boot kun je meerdere keren de sluis passeren. Waarbij we de normale schutting volgen.
En tot slot!
Laat je niet overweldigen door de drukte en spanning bij het varen door sluizen. Blijf altijd kalm, zelfs als dingen niet volgens plan verlopen. Leg je boot stil, bescherm je eigen boot en die van anderen, adem even diep in en glimlach naar je bemanning en omstanders. Onthoud dat zelfs de meest ervaren zeilers wel eens uitdagingen hebben gehad, zoals mijn eigen ervaring achteruit de sluis uitvaren.
Oefening baart kunst! Dus blijf oefenen en geniet van het varen door sluizen.
Op zeilen.nl besteden ze ook aandacht aan dit onderwerp. Klik vooral ook daar eens op:
https://www.zeilen.nl/aan-boord/zeemanschap/een-sluis-nemen/
Oefening baart kunst! Dus blijf oefenen en geniet van het varen door sluizen.
Op zeilen.nl besteden ze ook aandacht aan dit onderwerp. Klik vooral ook daar eens op:
https://www.zeilen.nl/aan-boord/zeemanschap/een-sluis-nemen/
Meer blogs